Lief en Leed met de Swampcask

Auteurs: Pim Langendoen & Hein Spijker
20 juli 2000

   
De lente van 1995
Twee nog onervaren vleeseter-experts kregen in de lente van 1995 het idee om een authentieke swampcask te plaatsen in de tuin. Met een budget van ±300 harde guldens gingen zij als volgt te werk:
 
Hoe maak je zo'n ding?
Zij kochten een ton van 70cm in doorsnee, en 60cm diep. Om te voorkomen dat het waterpijl te hoog komt, werden er op 15cm onder de rand een aantal 'overloopgaten' geboord. De ton werd in de grond geplaatst onder een lichte hoek. Dit om een drogere 'hoge' kant en een wat nattere 'lage' kant te creëren. De locatie waar de ton werd ingegraven, was gelegen dicht tegen het huis, en op het westen. De zon schijnt hier van 13:00 tot 18:00. De ton werd gevuld met afgebrokkelde turfblokken. Voor een strak effect werd de laatste 15cm gevuld met finnpeet. Tijdens het vullen werden 2 pijpen geplaatst. De eerste was een 'vulpijp', een PVC pijp, met onderin gaatjes geboord, om water te kunnen bijvullen. De tweede pijp, was om het waterniveau te kunnen meten. Hiervoor werd een hydrocultuur niveaumeter gebruikt. De swampcask werd gevuld met water, en gedurende een maand met rust gelaten om de grond te laten acclimatiseren en in evenwicht te laten komen.

1995-04: Swampcask half gevuld met turf en water. links waterniveaumeter, en rechts vulpijp
 

Rijk gevulde swampcask
Na een maand knarsetandend wachten, konden we eindelijk de swampcask gaan vullen met planten. Vol enthousiasme togen wij naar de onze vleeseterdealer, daar spendeerde we de rest van ons budget aan zoveel mogelijk verschillende planten, waarvan van tevoren al duidelijk was dat ze het nooit zouden halen in de winter.

De volgende planten werden trots in de ton geplaatst: Dionaea muscipula; Pincuicula moranensis; Drosera binata, D.anglica, D.rotundifola; Sarracenia flava, S.leucophila, S.minor, S.purpura; Utricularia alpina, U.sandersonii, Heliamphora heteradoxa en last but not least Darlintonia carlifornica.


1995-04: Braak liggende swampcask
 

De vijand buiten gesloten
Om te voorkomen dat vogels of katten de boel zouden verstieren, werd er kippengaas rondom, en boven de swampcask geplaatst.

Het was een mooie zomer
De zomer verliep erg goed. De plantjes vingen hun kostje goed bijelkaar. Vooral pissebedden waren de pineut. Deze diertjes werden gevangen door de vliegenvallen, de Sarracenia's en de Darlingtonia. De meest vielen nog ten prooi aan de Sarracenia purpurea. Aangezien de 'experts' wel door hadden dat de meeste planten niet tegen vorst bestand waren, werd het onzalige idee gevat om vlak voor de winter, een warmtekabel in de swampcask te plaatsen. De winter kon met een gerust hart te gemoed gezien worden.


1995-05: Wat doet die Cephalotus daar?
 

Winterdrama
In hartje winter melden de twee helden zich, gehuld in dikke bontjassen, bij de swampcask. Een verslag: B1: “Ik dacht dat het nu vroor?” B2: “nou aan mijn neus te oordelen vriest het nu zeker”. B1: “Waarom is de boven laag van de swampcask dan groen, en niet wit uigeslagen?” B2: “Nu je het zegt, dat klopt niet!!!”, B2 steekt zijn hand in de grond, en trekt het open, de rookwolken stijgen op! B1 “Het lijkt wel IJsland!!!”, B2 “Dit klopt echt niet!!, waarom bloeit die binata?” Het bleek dat de vorst de thermostaat van de warmtekabel onklaar had gemaakt. Dit kwam doordat gedurende een korte tijd (uiteraard gedurende strenge vorst) er geen stroom had gestaan op de warmtekabel. De kabel werd meteen uitgeschakeld en verwijderd.

Het kerkhof
In de lente van 1996 kon het schaderapport worden opgemaakt. De Darlingtonia Californica houdt dus echt niet van warme wortels, en was mors dood. De Pinguicula moranensis had gedurende de winter een 5 tal keer bloemen geproduceerd, echter zodra de bloemen goed en wel boven het maaiveld uit kwamen, bevroren ze. Nadat de warmtekabel werd verwijdert, is de Pinguicula van het slagveld verdwenen. De Utricularia's en de Heliamphora konden de kou niet aan. De rest van de planten had behoorlijk geleden, en deden het slecht in de lente. De Saracenia purpurea was door schimmel overleden. De enige die het fijn had gevonden gedurende de winter was de D.binata, en tierde welig in de lente.


1995-05: Mooi is dat kippengaas niet echt.
   

Doe maar zonder warmtekabel
Kortom, het warmtekabel-perikel was een harde les. De volgende 4 jaar liepen een stuk soepeler, mede doordat de niet winterharde soorten van het toneel waren verdwenen.


Observaties gedurende 5 jaar leerde ons het volgende:

De planten

  • Na het opnieuw plaatsen van Darlingtonia's gaat het erg goed met deze planten. Ze maken constant nieuwe scheuten aan en beginnen een ware plaag te vormen voor de rest van de planten.
  • In de eerste 3 jaar is er elk seizoen een nieuwe S. purpurea geplant, aangezien deze gedurende de lente, aan schimmel, overleed. De laatste 2 jaar is er een S.purpurea geplaatst aan de 'hoge' kant. Deze overleefde wel, maar zag er niet mooi uit (vervormde lange bladeren), en de plant is er dan ook onlangs afgevoerd.
  • S.flava, S.minor blijken lastige klanten, en vertoonde elk jaar steeds dunnere en gekronkelde bladeren. De planten zijn 2 jaar geleden verwijderd en doen het nu goed in de vensterbank.
  • S.leucophylla was eigenlijk het zelfde verhaal als de S.flava, echter deze hebben we laten zitten, en sinds we een struik hebben weggehaald die veel zon wegnam, is deze het beter gaan doen. Deze lente had de S.leucophylla zelfs zin om te gaan bloeien.
  • 2 Jaar geleden hebben we de D.regia geplaatst, aangezien deze het heel slecht deed in de vensterbank. In de winter sterft de plant tot de grond toe af, maar komt in de lente weer op, om vervolgens t/m de herfst vol te zitten met kleine vliegjes. De dikke laag spagnum beschermd de Regia wellicht tegen de kou. Het is nog af te wachten wat er bij een echte strenge winter gebeurt!
  • D.anglica en D.rotundifolia doen het opzich goed, helaas verspreiden deze planten zich maar heel langzaam.
  • D.binata is net als de D.regia geen winter harde jonge, echter de plant staat er al 5 jaar in en gedraagt zich voorbeeldig. Het valt echter wel op dat de plant niet uitbreid, alleen de bossage wordt elk jaar wat dikker!
  • Pinguicula vulgaris is er zo'n 3 jaar geleden ingezet. Na de winter was deze niet meer terug te vinden. Dit jaar kwam de plant weer miraculeus op, en ging bloeien! Geen idee waar hij het hele vorige jaar heeft uit gehangen.
  • Dionaea muscipula vangt veel pissebedden. De verwachting was dan ook dat deze plant zich flink zou uitbreiden. Dit bleek echter niet het geval. Elk voorjaar komen er weer minder klapbekken op, van de 20 zijn er nu nog zo'n stuk of 5 over. Nu de spagnumlaag wat dikker is, lijken ze beter de winter te doorstaan.


2000-07-15: Zijn ze nu allemaal winterhard?


2000-07-15: De D.regia vecht voor een plekkie.


2000-07-15 Sarracenia leucophila

 

Onderhoud

  • 's Zomers gaat er, op een zonnige dag, een liter (osmose) water per dag door heen. Aangezien de swampcask een flinke buffer water onderin heeft, hoeft er echter maar 1 maal per week water gegeven te worden. Het is wel verstandig om bij erg warm weer wat vaker water te geven. Een grote hulp bij het bepalen of de swampcask water nodig heeft is de waterniveaumeter. De niveaumeter geeft maximaal, als het water tot 15 cm onder de rand staat.
  • 's Winters wordt er eigenlijk nooit water gegeven.
  • Gedurende de de lente en de zomer moet er zo nu en dan wat onkruid gewied worden.
  • In de herft en winter is het verstandig om dorre bladeren te verwijderen.
  • Af en toe wordt er wat spagnum weggehaald als het de planten gaat verstikken.

2000-07-15: ff lekker knippu.
 

Omgeving

  • De locatie waar de ton werd ingegraven, was gelegen dicht tegen het huis, en op het westen. De zon schijnt hier van 13:00 tot 18:00. Het plaatsen van de swampcask dicht tegen het huis, heeft als effect dat het minder last heeft van de wind, vooral de Leucophylla heeft hier profijt van.
  • Sinds er een struik weggehaald is die veel licht weg nam, gaan de planten in de swampcask een stuk beter.
  • Het grote voordeel van een swampcask in de tuin is dat je nooit meer je planten hoeft te voeren, de vangsystemen van de planten zijn zeker opgewassen tegen het nederlandse aanbod van insekten.
  • Het wat schuin zetten van de swampcask, heeft niet echt merkbare gevolgen. Het enige wat opviel is dat de S.purpurea alleen aan de hoge kant kon overleven. Maar ja, goed doen was er nog steeds niet bij.

2000-07-15: Spagnum in de 'bloei'

Conclusies
De conlusies die hier gegeven worden zijn gebaseerd op de afgelopen 5 jaar. De vraag is of in andere situaties het zelfde geldt. Bij een andere hoeveelheid licht, en hoe de swampcask het doet bij andere weersextrema.

  • De belangrijkste conclusie is: Veel licht!!!! Als u een swampcask gaat plaatsen, zorg er dan voor dat u de plaats neemt met het meeste aantal zonuren
  • Zorg voor beschutting tegen de wind, als u voor flava's kiest.
  • Plaats een niveaumeter om te zien hoe veel water er nog in de swampcask zit.
  • Maak een gaten op 15 centimeter onder de bovenrand, zodat overtollig water wordt afgevoerd.
  • Graaf de swampcask in, zodat hij minder last heeft van de kou gedurende de winter.
  • Zorg voor een spagnumlaag. Deze laag zorgt voor een goede isolatie gedurende de winter, en ziet er mooi uit. Tevens zorgt het voor een betere zuurgraad en vochtigheid.
  • Houdt de swampcask niet te nat in de winter. In herfst ook liever niet, maar vaak regent het dan veel en kan je het niet voorkomen. In de winter en herfst geven we dan bijna ook nooit water.
  • Als u de swampcask bijvult doe dit dan met regen of osmose water.
  • Plaats eventueel gaas om de swampcask tegen katten en vogels te beschermen. Vooral vogels willen nog wel eens de grond omwoelen of aan de planten pikken om insekten te roven.

Wij hebben volop genoten van de ontwikkelingen rond de swampcask de afgelopen 5 jaar en kijken uit naar de volgende 5.


2000-07-15: Darlingtonia's in binatawoud.


2000-07-15: Ping Ping